رشد شدید زباله پراکنی در مناطق طبیعی کشور تقریبا طی دهه اخیر شدت بیشتری یافته. به نحوی که تقریبا همه ما در مراکز دیدنی ونقاط خاص محیط زیست نظیر ساحل دریا، جنگل، دشت، کوه و ... شاهد آن بوده ایم؛ این در حالی است که ایران بعد از اجرایی شدن برجام، همواره مسئله توسعه توریسم وگردشگری را راه حل تازه برای گذر از بحران رکود قیمت نفت می‌داند.

سوال اصلی اینجاست؛ آیا طبیعتی که به دست مردم خودش با زباله پراکنی به سمت نازیبایی و نابودی می‌رود، امکان جذب توریست خارجی را خواهد داشت؟

روزنامه روزان نوشت: موضوع محیط زیست در ایران مهجور مانده است. اولین بار که با یک گروه کوهنوردی همراه شدم، هرگز فکر نمی‌کردم که حتی بالای کوه هم شاهد حجم وسیعی از زباله و زباله پراکنی باشم.

خوب به خاطر دارم یکی از همنوردانم همیشه قبل از راه افتادن برای رفتن به کوه، یک کیسه زباله کوچک را به کوله پشتی اش آویزان می‌کرد و در طول راه هر آنچه را که می‌دید و در مسیرش بود جمع آوری می‌کرد. در ابتدا این حرکت او برای من عجیب بود. اما هر بار که پشت سر او حرکت می‌کردم منظره‌های کوه و دشت زیباتر نشان می‌داد چرا که او راه را برای دیگران هموار کرده بود.

اینگونه بود که این کوهنورد میانسال توانست فرهنگ جالب جمع آوری زباله را در میان گروه کوچک 10 نفره کوهنوردیمان اشاعه دهد و به همه ما بیاموزد که در قبال یکدیگر مسئول هستیم. این اتفاق اما در ابعاد بزرگتر توسط کاظم نجاری، موسس گروه رفتگران طبیعت در کل کشور راه اندازی شد. او که مهندس برق است و سالها در آلمان زندگی کرده، بعد از سفرش به چند نقطه دیدنی ایران و مشاهده وضعیت اسفبار طبیعت در کشور تصمیم به چنین اقدامی‌گرفت.

گروه رفتگران طبیعت که امروز بیش از 4 هزار عضو در سراسر کشور دارد، تقریبا هر هفته یک برنامه فعال برای پاکسازی محیط زیست دارد. دیدن افراد این گروه که فعالانه با یک کیسه زباله و دستکش، زباله‌ها را از سطح زمین جمع آوری و تفکیک می‌کنند، یکی از قابل توجه ترین اتفاق‌های محیط زیستی کشور در حیطه مسئولیت فردی به شمار می‌آید. این گروه مردم نهاد با حضور مردان و زنان در تمام گروه‌های سنی تشکیل شده است. افرادی که اغلب آنها تحصیکرده هستند و شغل های نسبتا مطرحی دارند و برای داشتن محیط زیستی بهتر تلاش می‌کنند.

گسترش پیک نیک‌ها و کمبود سطل‌های زباله

در سال های اخیر پیک نیک‌های خانوادگی به دلیل مسائلی چون رشد خرید ماشین در بین خانواده‌ها شیوع پیدا کرد. به نحوی که این روزها هر خانواده ایرانی برای رفتن به گردش ترجیح می‌دهد در یکی از نقاط سرسبز اتراق کند.

متاسفانه این مسئله که به خودی خود بسیار خوب است، در گذر زمان تبدیل به معضلی شد که امروز نام آن را زباله پراکنی در محیط زیست می‌نامیم. روشن کردن آتش در هر نقطه از جمله دیگر ابعاد این پیک نیک‌های خانوادگی است.

محمود، کار آزاد دارد و 40 ساله است. او در فصول گرم سال چندین بار به همراه خانواده و دوستانش به سمت جاده چالوس می‌روند. می‌گوید: یکی از مهمترین تفریح‌های ما همین رفتن به سمت طبیعت است زیرا در تهران عموما طبیعتی وجود ندارد؛ اما متاسفانه در اغلب موارد می‌بینم که مردم بعد از رفتن از محل، زباله‌هایشان را جمع آوری نمی‌کنند و تمام پوست میوه‌ها یا مواد پلاستیکی را در طبیعت جا می‌گذارند. او ادامه می‌دهد: بارها من از برخی مسافران خواسته ام که زباله‌هایشان را جمع آوری کنند اما معمولا با برخورد مناسبی رو به رو نشده ام ضمن اینکه نبود سطل زباله در بیشتر مراکز تفریحی نیز به این مساله دامن می‌زند.

محمود که خود یکی از دوستاران محیط زیست است می‌گوید: متاسفانه مردم ما فکر می‌کنند تنها مسئول جمع آوری زباله از داخل خانه خودشان هستند، در حالیکه همین مردم وقتی به تفریح می‌روند و با منظره پر زباله رو به رو می‌شوند، شروع به شکایت می‌کنند. من فکر می‌کنم ما باید از خودمان شروع کنیم.

موضوع محیط زیست در ایران مهجور مانده است

کاظم نجاری، یکی از فعالان محیط زیست است که 35 سال از زندگی خود را در آلمان و امریکا گذرانده است. او که موسس گروه رفتگران طبیعت است، می‌گوید: من طی این سالها در این کشورها شاهد به وجود آمدن گروه‌هایی بودم که برای حفظ طبیعت و محیط زیست تلاش می‌کنند.

در سفرهایم به ایران متوجه شدم که موضوع محیط زیست در ایران مهجور مانده و آموزش هم در این بخش نیست. مسلما مردم نیز بدون آموزش به جایی نمی‌رسند تا اینکه 15 سال پیش به ایران آمدم و ماندگار شدم. پس از اسکان، برای طبیعت گردی یک جیپ خریدم که با عده‌ای از دوستان به سفرهای داخل کشور می‌رفتیم.

گروه رفتگران طبیعت چرا تشکیل شد؟

این فعال محیط زیست افزود: متاسفانه در این سفرها انبوه زباله را به چشم می‌دیدم تا اینکه در خرداد ماه 91 با همین دوستان سفری به دریاچه چورک در شمال ایران داشتیم که جای بسیار زیبایی است. 

در این سفر دیدیم که مسافران انبوهی از زباله را در آنجا به جا گذاشته‌اند. با دیدن این وضع همه بسیار متاسف شدیم و شروع به پاکسازی کردیم. پس از بازگشت از این صحنه‌ها عکس انداختم و در صفحه شخصی‌ ام روی اینترنت گذاشتم که واکنش‌های مختلفی در پی داشت. این امر جرقه‌ای شد که فردای آن روز تصمیم گرفتم گروهی به نام "رفتگران طبیعت" در سایت‌های اجتماعی درست کنم که تعداد زیادی عضو شدند. بعد از 4 روز اولین برنامه را در 2 تیرماه 91 در پارک جنگلی سوهانک اجرا کردیم که تقریبا 70 نفر در آن حضور داشتند.

فرهنگسازی کار عجیب و غریبی نیست

گروه رفتگران طبیعت امروز بیش از 4 هزار نفر عضو در سراسر کشور دارد. اعضایی که اغلب آن‌ها دانشجویان و تحصیلکرده‌ هستند. نجاری می‌گوید: در بسیاری از موارد مردم با دیدن ما که در حال جمع آوری زباله‌ها هستیم، تمایل پیدا می‌کنند که عضو گروه ما شوند. فرهنگسازی کار عجیب و غریبی نیست. یعنی همانطور که در محافل دوستانه و فامیلی درباره پاره‌ای از مسائل حرف می‌زنیم، می‌توانیم این موضوع را مطرح کنیم و به محیط زیست کمک کنیم. چندی پیش در یکی از برنامه‌ها آقایی با دخترش ما را در حال پاکسازی دیدند.

آن‌ها پس از کمی‌کنکاش به ما پیوستند. این امر نشان می‌دهد فرهنگسازی جوابگوست به شرط اینکه انجام شود.

• قبلی
• بعدی